ซีรีส์ Lost Crops พืชที่โลกกำลังสูญเสีย: EP.6 ข้าว จะรอดไหม?
- Carbonoi
- 25 มิ.ย.
- ยาว 1 นาที
อัปเดตเมื่อ 6 ก.ค.
EP.6 ข้าว
🌾 ข้าวเป็นพืชที่รองรับการดำรงชีวิตของมนุษย์มากที่สุดในโลก ประชากรมากกว่า 4 พันล้านกินข้าวเป็นอาหารหลัก แต่ข้าวอาจกลายเป็นพืชพิษในอนาคต เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น และคาร์บอนไดออกไซด์ในอากาศเพิ่มขึ้น
มีงานวิจัยพบว่า ระดับสารอาหารในข้าว เช่น โปรตีน สังกะสี และธาตุเหล็กลดลงในขณะที่ “สารหนู (arsenic)” ในข้าวบางพื้นที่เพิ่มขึ้น
🇨🇳 งานวิจัยล่าสุดจากประเทศจีนได้จำลองสภาพแวดล้อมที่โลกร้อนขึ้น ผลลัพธ์คือ ข้าวจะสร้างระบบรากที่ลึกและใหญ่ขึ้น ซึ่งดูเหมือนดี แต่กลับส่งผลให้ข้าวดูดซึมสารหนูจากดินมากขึ้นกว่าปกติอย่างน่าตกใจ!
ภาวะโลกร้อนได้เปลี่ยนแปลงระบบนิเวศใต้ดิน ทำให้จุลินทรีย์ในดิน เปลี่ยนสารหนูให้อยู่ในรูปที่ละลายน้ำง่าย จนข้าวสามารถสะสมสารหนูเข้าสู่เมล็ด
💦 ข้าวหิวน้ำ ข้าวจมน้ำ ก็จะเป็นอีกปัญหาใหญ่ที่ทำให้ผลผลิตข้าวทั้งโลกลดลง
🇹🇭 สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) ระบุว่า หากระดับน้ำทะเลสูงขึ้น 1 เมตร จะส่งผลกระทบพื้นที่ชายฝั่งชายทะเลของไทยกว่า 3,200 ตร.กม. ซึ่งพื้นที่นาชายฝั่งอย่างสมุทรสาคร สมุทรสงคราม และปทุมธานี เสี่ยงโดนน้ำเค็มรุกจนปลูกข้าวไม่ได้
ข้าวยังต้องเจอกับฝนทิ้งช่วงบ่อยขึ้น ส่งผลให้น้ำในเขื่อนและระบบชลประทานลดลง พื้นที่นาปีอาจไม่สามารถปลูกข้าวได้เต็มฤดู
☀️ ส่วนข้าวที่เจอความร้อนสูงช่วงออกดอกและติดเมล็ด จะสะสมแป้งได้น้อย
ทำให้รสชาติของข้าวสุก ไม่หอม ไม่นุ่ม และบูดง่ายขึ้น
นักวิจัยญี่ปุ่นพบว่า ข้าวพันธุ์เดิมที่เคยปลูกได้ดีในภูมิภาคคันไซ เริ่มเสียรสชาติเมื่ออุณหภูมิเพิ่มขึ้นเพียง 1-2 องศาเซลเซียส และในปีที่แล้วยังเจอกับปรากฏการณ์ “ข้าวอาสา” ที่จู่ ๆ ข้าวก็งอกใหม่และออกเมล็ดหลังฤดูเก็บเกี่ยว ทั้งที่ปกติอากาศจะเย็นเกินกว่าข้าวจะเติบโต
แต่อย่าเพิ่งสิ้นหวังกันไป มีนวัตกรรมเกษตรอัจฉริยะที่กำลังได้รับความสนใจทั่วโลก โดยเฉพาะในประเทศที่ปลูกข้าวเป็นหลักอย่างไทย เวียดนาม อินเดีย และฟิลิปปินส์
การปลูกข้าวแบบเปียกสลับแห้ง (Alternate Wetting and Drying – AWD) เป็นวิธีที่ช่วยประหยัดน้ำได้ถึง 30–50% โดยไม่ต้องขังน้ำในนาตลอด และลดการปล่อยก๊าซมีเทนจากนาข้าวได้มากกว่า 50%
ผลการทดลองในไทยและเวียดนาม พบว่าผลผลิตไม่ได้ลดลง บางพื้นที่กลับเพิ่มขึ้นเพราะรากข้าวแข็งแรงขึ้น ทนแล้งได้ดี แต่ต้องอาศัยความรู้และการวัดผลที่แม่นยำ เช่น การติดตั้งท่อวัดระดับน้ำใต้ดินหรือใช้เซนเซอร์/แอปช่วยจัดการระบบน้ำ
โลกอาจยังอยู่ต่อไป แต่ไม่มีใครรับประกันว่า อู่ข้าวอู่น้ำของไทย จะให้ผลผลิตป้อนคนไทยได้เพียงพอไปอีกนานแค่ไหนในยุคโลกเดือด
—-----------
อ้างอิง
—---------------------
ความคิดเห็น